Тэмдэглэл
Зүрхийг минь хөрөөдөж буй тэр чимээнд...

Перугийн зохиолч Марио Варгас Льоса (Mario Vargas Llosa, 1936-) бол өнөө цагийн супер зохиолчдын нэг. 2010 онд Нобелийн утга зохиолын шагнал хүртэхэд буурьтай утга зохиолын ертөнц "Ашгүй, арайхийж нэг юм жинхэнэ зохиолчид энэ шагнал очлоо!" хэмээцгээж байсан юм даг. Манайхны хамгийн их шүтэн биширдэг орчин үеийн романы талаар түүний бичсэн өгүүллээс товчлон, "Дэлхийн сонгодог утга зохиолын чуулган - 50 боть" төсөлд зориулан орчуулж байснаа толилуулъя.

... Шэскпир хэмээх хувь хүний тавилан яг л өөрийнх нь зүүдлэн байж бүтээсэн дүрүүдийнхтэй нь ижилхэн. Тэр ердөө танхимд суугаа үзэгчдийн хүссэнийг л, эсвэл Ариун сүнсний хэлж өгснийг л бичсэн, үүндээ гойд ач холбогдол өгч, зүрхээ шаналгаж хамаг хүчээ барж, зовж тарчлаагүй. Дараа нь, зүгээр л толгойд нь орж ирсэн тэдгээр үгсийг тэмдэглэсэн, шавхагдашгүй гайхамшигт хуудсуудаа аз болоход бидэнд үлдээчихээд, үзгээ тавьж, төрөлх хот руугаа явсан. Тэр бөглүү жижигхэн хотдоо очоод алдар нэрийг биш, үхлийг хүлээсэн билээ.

Умбэрто Эко: -Оюун санаа нь балчир хэвээрээ яваа хүнд бол ихэнх буурьтай бүтээлүүд хүүхдийн зохиол шиг санагдах вий.

 

Зинаида Гиппиус бол Оросын яруу найргийн сэргэн мандлын үе болох мөнгөн зууны томоохон төлөөлөгч эмэгтэй юм. Түүний нөхөр Мережковский нь Оросын цагаачдын тэргүүн зохиолчдын нэг байсан бөгөөд Бунины хамтаар Нобелийн шагналд нэр дэвшиж байв. Энд та бүхэнд З.Гиппиусын бичсэн Блокын тухай дурсамжийг толилуулж байна. Миний хувьд Блокын тухайд ийм амттай бичигдсэн дурсамж өөрийг ер уншаагүй санагдаж, тэр сэтгэгдэлдээ хөтлөгдөн 1994 онд, оюутан байхдаа үүнийг орчуулсан билээ. Сонины хувилбар болгож бага зэрэг танаж товчилсон болно.

                                                                                                                                Г.АЮУРЗАНА

 

                Флобер байгаагүй сэн бол Францад Марсель Прүст төрөхгүй, Ирландад Жэймс Жойс гарахгүй байлаа. Орост Чехов ч Чехов болж төлөвшихгүй асан. Дэлхийн уран зохиолд Флобер хэрхэн нөлөөлснийг энүүхэн жишээ хангалттай гэрчилчих биз ээ. “Бовари хатагтай бол би өөрөө” гэж Флобер зүгээр ч нэг ам алдчихаагүй юм. Тэрээр жинхэнэ аугаа зохиолчийн хувиар гайхамшигтай баатрыг биш, амьдралд мухардсан, мухардахаас ч өөр замгүй хүний дүрийг л бүтээсэнд “Бовари хатагтай”-н гайхамшиг оршино...

 
Шинэ ном

Зохиогч шүтэлцээт гурван роман болох "Илбэ зэрэглээ", "Арван зүүдний өр", "Цуурайнаас төрөгсөд" бүтээлүүдээ нэгтгэсэн хувилбар. Бас "Илбэ зэрэглээ" роман дотор цухас гараад, тайзан дээр тоглогдож буйгаар дурдагдаад өнгөрдөг "Үхсэн хүний амьдрал" жүжиг энэ хэвлэлд бүрнээрээ багтсан байна. Нэг л гар бичмэл тойрсон, элдэв янзын үйл явдлууд эхлэлээрээ ч, төгсгөлөөрөө ч зангилагдсан, орооцолдоон хэлхээ нь чухамдаа Чингис хаан, түүний эцэг нэгт ах Бэгтэрийн тухай ямар нэгэн нууцлаг романы тухай санаагаар холбогдсон, гэвч энэ л гурван романыг хооронд нь хамаатуулаад буй тэр л гар бичмэл нь ерөөсөө хаа ч байхгүй, тийм л сэжүүрээр бүтээгдсэн зохиол. Эхний романд уг зохиолыг сэдэж бичсэн зохиогч өөрөө гар бичмэлээ шатаачихав. Удаахь романд тэр шатаагдсан зохиолд нэгэн франц хүний бичсэн тайлбарыг олж авсан нэгэн мөнөөх зохиолыг сэргээн бичээд, эцэст нь мөн л шатаачихав. Гутгаар романд эхний романы зохиолчийн хүү, хоёр дахь романы судлаач нар уулзалдаж, судлаач хүүгээс нь өөрийнхөө мөнөөх зохиолын тухай таамаглал алдаатай байсныг олж харна. Тэгээд энэ гар бичмэлийн нууцад мухардсандаа ч юм уу, эсвэл зохиогчийн өөр нэг роман болох "Бөөгийн домог"-т өгүүлдэгчлэн бүтэлгүй дурлалаас ч болсон уу, Байгал нуурын бөглүү арал руу яваад долоон жил сураг тасардаг. Гэхдээ "Гурамсан цадиг" зөвхөн эдгээр хүмүүсийн тухай ч зохиол биш. Энд маш олон үймрэл, дотоод ертөнцийн хямрал, бас бясалгал, амьдралын тухай эргэцүүлэл, бидэнтэй өдөр тутам таардаг олон янзын учрал тохиол, хайр дурлал, цөхрөл мухардал бий. Хэрэв энэ номын дараа үргэлжлүүлээд "Бөөгийн домог"-ийг унших юм бол, зохиогч бүр дөрөмсөн цадиг биччихсэн ч юм шиг сэтгэгдэл төрөх вий.

http://en.wikipedia.org/wiki/Song_of_Songs#References_in_film

"Сонгодог утга зохиолын өлгийн дэргэд Хомэр, шарилын дэргэд Борхэс зогсч байлаа. Хоёр, аугаа их сохор..." гэж Аргентины энэ суут зохиолчийг нас барахад дэлхий дуу алджээ. Постмодернист утга зохиолын түүчээ болсон их бичээчийн хамгаас шилдэг өгүүллэгүүд монгол хэлээр гарсан нь энэ. Г.Аюурзанаас нэгэнтээ хамгийн дуртай зохиолчоо нэрлэнэ үү гэхэд "Монтэнь, Фолкнер, Сартр, Борхэс" хэмээсэн нь бий. Ийнхүү тэрээр хамгийн дуртай зохиолчдоосоо нэг нэг түүвэр эх хэл рүүгээ орчуулж хэвлүүллээ.