“Алтан гадас” сэтгүүлд 2006 онд доорхи яриаг өгчээ. Эргээд уншихад зүгээр ч яриа болсон юм шиг.
-Яруу найраг, утга зохиолын нийгэмд гүйцэтгэх үүрэг, үзүүлэх нөлөөлөл нь юу вэ? Тэр дундаа сэтгэлгээний яруу найргийн үүрэг, ач тус юу вэ?
-Маш эрт, бараг 2000-аад жилийн өмнө томьёологдсон, уран зохиолын нэг зарчим байдаг. Тэр нь юу вэ гэвэл, хүн гэгч чухамдаа хэн болохыг илчлэн харуулах. Уран зохиолыг ойлгож таньснаар хүн эцсийн эцэст амьдралыг таних ёстой юм. Амьдрал гэдэг бол их өргөн ойлголт. Энэ ойлголтын дотор үхэл ч багтана. Жинхэнэ уран зохиол философиос ангид байдаггүй. Тиймээс ч уран зохиол ойлгодог хүмүүс амьдралыг тэнүүн, өргөн утгаар нь хардаг, шуналгүй, бусдад атаархдаггүй, үхлээс айдаггүй байх гэх мэт сайн чанаруудыг олж чаддаг. Бид аман яруу найрагтай одоо болтол зууралдаастай байгаа болоод л сэтгэлгээний яруу найраг гэж онцлоод байгаа хэрэг шүү дээ. Уг нь яруу найраг гэдэг ерөөсөө л сэтгэлгээний урлаг юм.
Зохиогч шүтэлцээт гурван роман болох "Илбэ зэрэглээ", "Арван зүүдний өр", "Цуурайнаас төрөгсөд" бүтээлүүдээ нэгтгэсэн хувилбар. Бас "Илбэ зэрэглээ" роман дотор цухас гараад, тайзан дээр тоглогдож буйгаар дурдагдаад өнгөрдөг "Үхсэн хүний амьдрал" жүжиг энэ хэвлэлд бүрнээрээ багтсан байна. Нэг л гар бичмэл тойрсон, элдэв янзын үйл явдлууд эхлэлээрээ ч, төгсгөлөөрөө ч зангилагдсан, орооцолдоон хэлхээ нь чухамдаа Чингис хаан, түүний эцэг нэгт ах Бэгтэрийн тухай ямар нэгэн нууцлаг романы тухай санаагаар холбогдсон, гэвч энэ л гурван романыг хооронд нь хамаатуулаад буй тэр л гар бичмэл нь ерөөсөө хаа ч байхгүй, тийм л сэжүүрээр бүтээгдсэн зохиол. Эхний романд уг зохиолыг сэдэж бичсэн зохиогч өөрөө гар бичмэлээ шатаачихав. Удаахь романд тэр шатаагдсан зохиолд нэгэн франц хүний бичсэн тайлбарыг олж авсан нэгэн мөнөөх зохиолыг сэргээн бичээд, эцэст нь мөн л шатаачихав. Гутгаар романд эхний романы зохиолчийн хүү, хоёр дахь романы судлаач нар уулзалдаж, судлаач хүүгээс нь өөрийнхөө мөнөөх зохиолын тухай таамаглал алдаатай байсныг олж харна. Тэгээд энэ гар бичмэлийн нууцад мухардсандаа ч юм уу, эсвэл зохиогчийн өөр нэг роман болох "Бөөгийн домог"-т өгүүлдэгчлэн бүтэлгүй дурлалаас ч болсон уу, Байгал нуурын бөглүү арал руу яваад долоон жил сураг тасардаг. Гэхдээ "Гурамсан цадиг" зөвхөн эдгээр хүмүүсийн тухай ч зохиол биш. Энд маш олон үймрэл, дотоод ертөнцийн хямрал, бас бясалгал, амьдралын тухай эргэцүүлэл, бидэнтэй өдөр тутам таардаг олон янзын учрал тохиол, хайр дурлал, цөхрөл мухардал бий. Хэрэв энэ номын дараа үргэлжлүүлээд "Бөөгийн домог"-ийг унших юм бол, зохиогч бүр дөрөмсөн цадиг биччихсэн ч юм шиг сэтгэгдэл төрөх вий.
http://en.wikipedia.org/wiki/Song_of_Songs#References_in_film
"Сонгодог утга зохиолын өлгийн дэргэд Хомэр, шарилын дэргэд Борхэс зогсч байлаа. Хоёр, аугаа их сохор..." гэж Аргентины энэ суут зохиолчийг нас барахад дэлхий дуу алджээ. Постмодернист утга зохиолын түүчээ болсон их бичээчийн хамгаас шилдэг өгүүллэгүүд монгол хэлээр гарсан нь энэ. Г.Аюурзанаас нэгэнтээ хамгийн дуртай зохиолчоо нэрлэнэ үү гэхэд "Монтэнь, Фолкнер, Сартр, Борхэс" хэмээсэн нь бий. Ийнхүү тэрээр хамгийн дуртай зохиолчдоосоо нэг нэг түүвэр эх хэл рүүгээ орчуулж хэвлүүллээ.
Хөгжүүлэгч: BAACHKA, Source: BaA4ka v2.5