Бүтээл
Тэнгэрт үлдсэн шувууны мөр...
40 НАСНЫ ҮГСЭЭ УРЬДЧИЛАН БИЧИХҮЙ

 

                1.

 

Хоржоонт илбэчин мэт хагацлын тухай

Холоос санахад, тэр - хагацал биш.

Залуу нас минь нэгтээ үлдэв үү, нэгэн тийш одов уу?

Залуу насны тухай эндээс санахад, тэр - залуу нас биш,

Хоосолж тавьсан жирийн л нэг хундага.

                Харин амтыг нь мартжээ.

Холоос санахын хэрээр шаналал бүхэн зугаа болжээ.

Өхөөрдөм зугаа л байжээ.

                                                     

                2.

 

Ай, дөчин нас - эзгүй цаг минь...
Эвхсэн замын чинь тэхий дунд шударга шүүх бий.
Эргээд нэг хар! Тэнд чамайг дуудаж байна.
Нэгэнт чамайг гүйцэхгүй хорин насны заргыг
Нээх эрх нь чамд. Хаах эрх нь ч чамд.
Ээдэрсэн дурсамжаа ч залруулж болох цаг...
Ээ, юутай гунигтай нас гээч вэ!

 

                3.

 

Тэртээ өчигдрөөс дүн-н-дан-н:

Тэмээн алхаа, хонхон дуу.

Анхилуун, бөх нойрон дээгүүр

Алхаж гарах зуун тэмээ.

Зуугуулаа миний бодлыг хуваан тэгнэж

Цуваа болоод, үүрдийн зүгийг тэмцэнэ.

Тэнд миний төрж чадаагүй хүүхдүүд

Тэнгэрт очиж мөнх наслахаар явна.

Арван таван жилийн цаадтайх зүүдэн дээр

Алаг үрс минь, юунд нулимс унагана?

Аавынх нь найрагч байх үеийн тэмдэглэл

Амгалан нойрсог ээ!

                Нулимсгүйгээр, тэд!

 

1996.5.13-24.

Шинэ ном

2010 оны З-р сард анх хэвлэгдсэн энэ романаа бичихийн тулд зохиогч гурван жил дараалан Байгал нуурын Ольхон арал руу явжээ. Эртнээс монгол угсаатны умард хэсгийнхний бөө мөргөлийн ариун дагшин газар байсан уг арлын тухай тэрээр: "Их далайн дундах бяцхан тал нутаг. Одод энд тодоос тод цацарч, домог зүүдлэгддэг..." гэж бичсэн бий.

Романд нэгэн халх залуу Байгал нуурын арал дээр суудаг бөөтэй танилцан, дэргэд нь долоон жилийг өнгөрөөж байгаа тухай өгүүлнэ. Жил бүрийг нэг онцлог явдлаар төлөөлүүлсэн бөгөөд энэ зохиол 7 бүлэгтэй. Бүлгүүдийн нэрийг танд сонирхуулъя: 1. "Онгодын тоос", 2. "Хийсвэр модны сүүдэр", 3. "Хэнгэрэгийн амь", 4. "Тэнгэрт агч гэргий", 5. Бурхан хадны ордон", 6. "Харанхуйн орны тайлга", 7. "Алдагдсан сүнсний эрэлд".

Роман олон домог яриа агуулсан, буриад ястаны үүх түүхийн сэдвийг нэлээд эмзэг талаас нь хөндсөн, бас хүний сэтгэлийн үймээн зөрчилдөөний аясыг илэрхийлсэн, сэтгэлгээний бүтээл юм.

Зохиогч энэ номоороо "Алтан өд", "Гоо марал" шагналууд хүртжээ.

 

  "Дэлхийн сонгомол яруу найраг: Сапфо-гоос Жэймс Тэйт хүртэл" хэмээх энэхүү антологт сонгодог, модерн, постмодерн чиглэлийн гол чухаг яруу найрагчдын бүтээл 300 орчим шүлэг монгол хэлээр орчуулагдан орсон бий. Эртний яруу найргийг Сапфогоор эхлүүлсэн нь уг номын зарчим туульсын яруу найрагт бус, уянгын яруу найрагт түлхүү анхаарал хандуулсаны гэрч болно. Энд орсон яруу найрагчдын дотор өдгөө амьд сэрүүн яваа Робэрт Хаас, Жон Эшбэри, Жэймс Тэйт, Воул Шоинка зэрэг өнөөдрийн яруу найрагт үзэгдэл болсон нэрүүд ч, ХХ зууны домог болсон Т.С.Элиот, Уоллс Стивэнс, Эзра Паунд зэрэг сэтгэлгээний их тугчид ч, шинэ яруу найргийг үүсгэлцсэн Уолт Уитмэн, Эмили Дикинсон, хэзээ ч хуучрашгүй Бодлэр, Борхэс, Лорка, Малармэ, мөнхийн яруу найрагчид болох Башё, Ли Бай гээд яруу найраг гэж юу болохыг мэдэхийг хүссэн хэн бүхний заавал танилцах ёстой суу билигтнүүд багтжээ.